تأثیر افزایش ضریب همخونی بر صفات اقتصادی میگوی وانامی

تأثیر افزایش ضریب همخونی بر صفات اقتصادی میگوی وانامی
Dr. Gabriel R. Campos-Montes مجله Global Aquaculture Advocate شماره ژانویه –فوریه 2011
ترجمه: علی قوام پور کارشناس مسئول تکثیر و مولد سازی میگو شیلات خوزستان

میگو7

ارتقاء بازده اقتصادی در سیستم های آبزی پروری ،عمیقاً به برنامه های اصلاح نژاد و آمیزش های هدفمند بین مولدین وابسته است.به همین دلیل امروزه اغلب مراکز بزرگ تکثیر میگو این برنامه ها را با هدف بهبود صفات رشد،بازماندگی و یا مقاومت در مقابل بیماری راه اندازی نموده اند.با اینحال این خطر همواره وجود دارد که در دراز مدت ،عدم مدیریت صحیح این پروژه ها موجب افزایش ضریب همخونی در جمعیت های والدی در کارگاه های تکثیر گردد.

افزایش ضریب همخونی باعث کاهش تنوع ژنتیکی میگردد که به نوبه خود توان پاسخ به انتخاب را در نسلهای آتی کاهش داده و در نهایت منجر به کاهش رشد ،بازماندگی و خصوصیات تولید مثلی خواهد شد.

با توجه به زادآوری بالا در میگوها، در برنامه های آمیزش انتخابی، نیاز به تعداد اندکی مولد در لاین والدی وجود دارد که همین امر احتمال قرابت ژنتیکی والدین انتخاب شده از بین جمعیت پرتعداد پیش مولد را افزایش میدهد.

در یکی از پروژه های در حال اجرا در مرکز مولد سازی و تکثیر maricultura del pacificoدر کشور مکزیک، انتخاب پیش مولدین بر اساس روندی دو مرحله ای و با هدف افزایش رشد و بازماندگی انجام میشود.

در اولین مرحله انتخاب در روز28 پرورش بر اساس رشد 300 خانواده بهگزینی میگردند. سپس طی انتخاب دوم با توجه به نرخ بازماندگی و سرعت رشد در میگوهای این 300 خانواده بین 70 روز تا 130 روز دوره پرورش ،150 خانواده انتخاب میشوند. این تعداد خانواده، از میان چهار منطقه با خصوصیات محیطی متفاوت در کشور مکزیک برگزیده می گردند.

درطول برنامه بهگزینی و آمیزش انتخابی مولدین که در مرکز maricultura del pacificoانجام میشود،حداکثرتوجه به این نکته معطوف است که میزان ضریب همخونی مولدین ،در حداقل ممکن حفظ گردد.

با همین شیوه این مرکزکه در سال 1998 آغاز به کار نمودودرسال 2009شجره ژنتیکی متشکل از 2485 والد و بیش از 175000قطعه مولد در اختیار داشته است. با اجرای روش های اصلاح نژاد و توجه خاصی که به آمیزش هدفمند مولدین در این مرکز معطوف است در این سال میزان ضریب همخونی بین مولدین بطور متوسط 3.1 درصد تخمین زده شد.

علاوه بر جمعیت مولدین یاد شده، همواره تعداد دیگری مولدنیز به عنوان رزرو ،جدا از بقیه در مرکز نگهداری می شود تا به عنوان ظرفیت افزایش تنوع ژنتیکی درآمیزش های آینده به تدریج واردچرخه مولد سازی شوند.

گروه دست اندر کار در پروژه اصلاح نژاد مولدین در این مرکز پروژه های متنوع کاربردی را نیز در سطح مراکز تکثیر میگو هدایت و راهبری میکنند.این پروژه ها به منظور ارزیابی نتایج حاصل از بهگزینی مولدین در لارو تولیدی مراکز تکثیر انجام میشود.دراین مطالعات صفات شاخص در والدین بررسی و نحوه تأثیرپذیری آنها در سطح زاده ها مورد بررسی قرار میگیرد.به علاوه اثر سطوح بالای ضریب همخونی بر صفات اقتصادی و امکان بهبودتکنیک های مرتبط با مولد سازی از جمله روش های تلقیح مصنوعی (به منظور افزایش بازده هر مولد)مورد مطالعه این گروه است .

پروژه بررسی اثر ضریب همخونی بر رشد،بازماندگی و صفات تولید مثلی در این پروژه 16 خانواده باضریب همخونی بالا(بین 25 تا 33 درصد)با لاین شاهد شامل 70 خانواده با ضریب متوسط همخونی 1.5 درصد مقایسه شده است .

نتایج مقدماتی این پروژه اختلاف معنا داری بین دو لاین مورد بررسی از نظر متوسط وزن 130 روزه ،بازماندگی 70 تا 130 روزوتعداد تخم در هربار تخمریزی مولدین نشان نداد.اما درصد تلقیح(fertility)و تعداد ناپلی تولیدی به ازاء هر مولد در ماده های با ضریب همخونی بالا ،کمتر از لاین شاهد بود(جدول 1).

میگو جدول

هرچند به نظر می رسد رشد و بازماندگی که از صفات تأثیر گذار در مرحله پرورش به شمار می آیند در اثر افزایش ضریب همخونی متحمل تغییر خاصی نمیشوند ولی باید به دو نکته توجه ویژه نمود:

1- این مطالعه تنها در یک منطقه اقلیمی و شرایط زیست محیطی اجرا شده و لازم است در مناطق مختلف نیز در مراحل بعد انجام شود تا مشخص گردد این صفات (رشد و بازماندگی)تحت تأثیر شرایط محیطی متنوع نیز تکرار پذیر هستند یا خیر(در واقع فشار انتخاب محیطی تا چه حد بر تکرار پذیری این صفات مؤثر خواهد بود؟).
2- تأثیر منفی ناشی از افزایش ضریب همخونی مولدین بر صفات تولید مثلی نظیر درصد تلقیح و تعداد ناپلی تولیدی به ازاء هر مولد که از صفات بسیار پراهمیت در مراکز تکثیر میگو محسوب میشوند ،قادر است راندمان و بازده اقتصادی صنعت را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

بر همین اساس دست اندر کاران صنعت تکثیر و پرورش میگو می بایست با جدیت نسبت به حفظ ضریب همخونی بین مولدین مورد استفاده در مراکز تکثیر حساسیت نشان داده و به عواقب افزایش ناشی از آمیزش فامیلی مولدین میگو توجه ویژه نمایند.

مقالات